Ontspannen presenteren | uit je hoofd of van papier?

 

Uit je hoofd spreken komt goed en krachtig over.

Daar zijn we het allemaal wel over eens.
Tegelijkertijd is het ook behoorlijk spannend..
Het van papier doen lijkt een stuk gemakkelijker,
Maar dat heeft natuurlijk ook weer zo zijn nadelen..
Wat ga je doen? Uit je hoofd of van papier? Dat kan best een dilemma zijn..
Hieronder bespreek ik alle voors en tegens en help ik je beslissen wat voor jou de beste keuze is..

Laten we om te beginnen samen eens kijken naar wat voor mogelijkheden je hebt en wat de voors en tegens van elk van die mogelijkheden zijn. Zodat je een goede keuze kunt maken.

#1. Helemaal uit je hoofd!

Het uit je hoofd doen geeft een natuurlijkheid aan je spreken die prettig aanvoelt en krachtig overkomt.

Er zijn verschillende manieren om een (online) presentatie uit je hoofd te doen:

# Optie 1a. Een vaste tekst helemaal uit je hoofd leren.

Je schrijft een tekst en leert die uit je hoofd.

Dit kan goed werken, maar vraagt behoorlijk wat werk en is nog best een hele kunst.

Om te beginnen, zal je een tekst moeten schrijven die oprecht en natuurlijk overkomt en dat is een vak apart.

Een ander nadeel van deze aanpak is ook dat je als je je tekst even vergeet, je daar behoorlijk van slag van kunt raken. Het is dus echt super-belangrijk dus om je verhaal door en door te kennen. En dat vraagt heel wat uren qua voorbereiding, je moet dus wel bereid zijn om die erin te steken.

Noot:

Veel TED TALK-sprekers pakken dit zo aan. Zij hebben zich zo goed voorbereid dat het lijkt alsof zij hun talk zomaar uit hun mouw schudden. Vergis je echter niet, daar zit eigenlijk altijd heel veel werk achter. Schrijfster Elizabeth Gilbert vertelde in een interview dat zij ter voorbereiding de voorbereiding van haar mooie TED Talk, maandenlang dagelijks lange wandelingen maakte om haar talk steeds weer opnieuw te oefenen en door te nemen..

# Optie 1b. Je doet het helemaal uit je hoofd zonder een vaste tekst te hebben geleerd.

Dit betekent dat je van tevoren geen vaste tekst uitschrijft, maar de woorden laat komen op het moment zelf. Dit kan prachtig werken. Voordeel van deze aanpak is dat je direct kunt inspelen op hoe je publiek reageert en er een mooie flow en verbinding kunnen ontstaan. Dat is fijn voor jezelf en voor je publiek.

Wel is hiervoor een stevige voorbereiding nodig. Het betekent dat je heel helder moet zijn over wat precies jouw boodschap is en ook wat voor cijfers, feiten, en verhalen je kunt gebruiken ter ondersteuning daarvan. Ook is het slim om van tevoren al goed over je opening en de structuur van je verhaal te denken.

Nadeel van deze aanpak is natuurlijk ook dat je de draad kan kwijtraken en dan weinig hebt om je aan vast te houden. Het vraagt dus zeker ook een flinke dosis moed en vertrouwen om het zo te doen. Die moet je wel paraat hebben, en zeker als je nog maar weinig ervaring hebt is dat niet iets wat je zomaar uit je mouw schudt. Een goede mentale voorbereiding is essentieel hiervoor. Hier heb ik iets dat je daarbij helpen kan.. 

Noot:

Ikzelf doe het het liefste zo. Maar dat is lang niet altijd zo geweest. Mijn eerste paar presentaties heb ik nog helemaal uitgeschreven en min of meer uit mijn hoofd geleerd. Grappig was dat ik me vervolgens nooit aan mijn vaste tekst hield en ter plekke aan het improviseren. Inmiddels schrijf ik mijn teksten nooit meer uit, maar bepaal ik van tevoren wel mijn boodschap en de basisstructuur.

#Optie 2. Van papier!

Je leest je verhaal ‘gewoon’ voor.

Voordeel hiervan is dat het je zekerheid geeft. Je hoeft niet bang zijn dingen te vergeten of over te slaan.

Het komt echter wel formeler en minder levendig over. Maar dat is lang niet altijd een bezwaar. Er zijn talloze momenten en gelegenheden waarbij dat geen enkel probleem is en voorlezen prima kan.

Denk aan bijvoorbeeld een toespraak op een begrafenis, een dankwoord of afscheidsspeech waarbij je niemand wilt vergeten te noemen.

Noot:

Ook als je je verhaal voorleest, is het heel goed mogelijk om contact te maken met je publiek. Dit vraagt wel wat oefening. Let erop dat je regelmatig opkijkt van je papier om je publiek aan te kijken. Laat op de juiste momenten een stilte vallen en varieer in tempo, dat maakt je voordracht een stuk levendiger en beter te volgen.

# Optie 3. DE MAGISCHE MIX!

Maar gelukkig is het allemaal niet zo zwart wit en hoef je niet te kiezen voor optie 1 of optie 2. Een MIX is vaak de beste keuze.

Je doet het uit je hoofd, maar je hebt wel het een en ander op papier staan. Of je gebruikt je Powerpoint als leidraad, dat kan natuurlijk ook.

Dit combineert het beste uit twee werelden. Je hebt de vrijheid om te improviseren, maar ook het houvast dat je aantekeningen je geven.

Aandachtspunt is wel dat je je aantekeningen zo moet organiseren dat een snelle blik voldoende is om je weer op het juiste spoor te zetten. Teveel gezoek en gerommel in je papieren leidt anders af en voelt ook behoorlijk stressvol. Al helemaal als die papieren ook nog eens van je lessenaar afwaaien of op een andere manier hun eigen leven leiden. 😉

Zorg dus voor korte, heldere aantekeningen die je meteen vertellen wat je moet weten. Gebruik bijvoorbeeld kleine kaartjes met steekwoorden. Een mind-map kan ook heel goed werken.

Tot slot wil ik je graag meegeven, dat er geen wetten of regels over of je het wel of niet uit je hoofd moet doen. De keuze is uiteindelijk aan jou en jou alleen. Doe wat goed voelt voor jou en maak daar het beste van.

Veel succes en spreekplezier!

Hartelijke groet,

Jacqueline Hulleman

Kun je nog wel wat meer tips & inspiratie gebruiken?

Meld je dan rechtsboven aan voor mijn spreek & ontspan tips en ontdek hoe je van al je presentaties (groot en klein, online en in het echt) een ontspannen succes kunt gaan maken. Als hartelijk welkom ontvang je dan ook een handig e-boekje met 5 van mijn allerbeste kalmeer je stress-tips..

Scroll naar boven